100-lecie Polskiej Prasy Morskiej

100 lat temu, 2 maja 1919 roku na rynku ukazał się pierwszy numer czasopisma „Bandera Polska” pierwszego po odzyskaniu niepodległości pisma morskiego. W listopadzie minie 95 lat od wydania pierwszego numeru czasopisma „Morze”.  85 lat temu, 10 kwietnia, swą misję prasową rozpoczął miesięcznik „Żeglarz” – pierwsze ogólnopolskie czasopismo żeglarskie. W okresie XX-lecia międzywojennego na rynku prasowym ukazało się prawie 50 tytułów fachowych i popularnych, w tym wiele żeglarskich. Oczywiście wiele z nich miało charakter efemeryczny i ich żywot kończył się po wydaniu kilku numerów, ale kilka z nich odcisnęło znaczące piętno na kolejnych pokoleniach Polaków. Magazyn „Morze”, choć z pewnością najbardziej znany, nie jest tutaj wyjątkiem. W tym katalogu należy z pewnością umieścić „Sport Wodny” istniejący 15 lat, „Żeglarz Polski” wydawany przez Józefa Klejnot-Turskiego czy „Flotę Narodową” Radosława Krajewskiego. Wydawcami były instytucje, stowarzyszenia i osoby prywatne, a żywot tytułów był bardzo zróżnicowany tak pod względem liczby wydanych numerów jak i zmian właścicielskich.

100 lat to czas pozwalający na określenie właściwej perspektywy, na rzetelne opisanie fenomenu, jakim był prasa morska w kraju o skrawku wybrzeża morskiego i wielkich aspiracjach morskich narodu budującego na nowo swoją tożsamość…

Szkwał (1933-1939)

Okładka „Szkwału” z grudnia 1933 roku

W grudniu 1933 roku na rynku prasowym ukazał się „Szkwał-Magazyn Morski”, miesięcznik działający w środowisku akademickim, którego ważnym celem było propagowanie aktywnego wypoczynku na wodzie i konieczność podejmowania współzawodnictwa na różnych polach związanych z wodą. Wydanie grudniowe nosiło numer drugi,…

„Gazetka Morska” (1937-1939)

Numer 11(16) „Gazetki Morskiej” z 16 lutego 1938 roku

“Gazetka Morska”1 była jednym z dwóch zaledwie pism okresu międzywojennego wydawanych w formie ściennej, co umożliwiało publiczną prezentację pisma i zarazem znacząco zwiększało dotarcie do czytelników.2 Był to arkusz papieru o wymiarach 100 x 70 cm zadrukowany jednostronnie i przeznaczony do…

„Młody Gryf” (1931-1939)

Okładka pierwszego numeru toruńskiego czasopisma „Młody Gryf” z 5 kwietnia 1931 roku

 Geneza tego tytułu była oczywista. W pierwszym wydaniu nowego tytułu redakcja zwróciła się do czytelników: Od dawna daje się odczuwać brak takiego organu prasowego dla młodzieży, który docierając do szerokich rzesz tej młodzieży, przynosiłby zdrową wiadomość, uczył, podnosił kulturalnie i…

„Straż nad Wisłą” (1920-1922)

Czasopismo "Straż nad Wisłą" nr. 1

Był to pierwszy w odrodzonej Polsce periodyk popularny poświęcony tematyce morskiej choć problematyka tytułu wykraczała daleko poza ściśle pojmowane sprawy morza. Działo się tak za sprawą miejsca wydawania pisma w pierwszym okresie jego istnienia, Grudziądz i Toruń były ważnymi ośrodkami…

„Polska Flota Narodowa” (1931-1932)

magazyn „Polska Flota Narodowa”

Czasopismo było owocem niezwykle wygórowanych ambicji generała Mariusza Zaruskiego, sekretarza generalnego Komitetu Floty Narodowej. Po konflikcie z redakcją pisma „Flota Narodowa” będącym tytułem niezależnym od struktur Komitetu Floty Narodowej i przegranym przez Generała procesie sądowym, ciało to zostało bez swojego…

„Flota Narodowa” (1928-1939)

„Flota Narodowa – organ Komitetu Floty Narodowej”

Geneza tego pisma jest oczywista. Powołanie do życia, uchwałą Sejmu RP z lutego 1927 roku, Komitetu Floty Narodowej mającego koordynować zbiórkę społeczną środków finansowych na rzecz zakupu okrętów dla Marynarki Wojennej, wywołało konieczność budowy struktur terenowych nowej organizacji.

„Żegluga – The Navigation” (1927-1939)

Okładka pierwszego numeru pisma „Żegluga – The Navigation” z 15 grudnia 1927 roku

Tytuł założony przez redaktora Radosława Krajewskiego, który poprzednio prowadził „Morze” i „Falę”. Chociaż redakcja mieściła się w Warszawie, żył sprawami morskimi przez cały, 13-letni, okres działania na chimerycznym rynku prasowym. Przed wojną tylko dwa tytuły, Morze” i „Sport Wodny”, ukazywały…

„Dziecko Pomorza” (1929-1933)

Okładka pierwszego wydania czasopisma „Dziecko Pomorza”

Zapomniany dziś tytuł „Dziecko Pomorza”, który w późniejszym czasie został zmieniony na „Od Naszego Morza” odegrał ważną rolę w popularyzacji kwestii morskich odradzającej się Polski. Kiedy powstawał, był czasopismem adresowanym do młodego czytelnika Pomorza, ale po przeobrażeniach stał się ważnym…

„Żeglarz Polski”

Okładka pierwszego numeru czasopisma „Żeglarz Polski” ze stycznia 1922 roku

„Żeglarz Polski” to tytuł, który przechodził bardzo wiele przeobrażeń, począwszy od zmiany cyklu wydawniczego, formatu, formuły wydawniczej aż po zmianę kategorii z pisma fachowego na popularne, by ponownie powrócić do problematyki fachowej. Zmienił się także tytuł, choć pismo utrzymywało charakterystyczny…

Główne kierunki polityki morskiej państwa w okresie II Rzeczypospolitej

Pod pojęciem „polityka morska” należy rozumieć zespół zagadnień związanych z funkcjonowaniem państwa jako kraju morskiego, związanego z morzem silnymi więzami historycznymi, gospodarczymi i kulturowymi. W odradzającej się po latach zaborów Polsce trudno było mówić o więzach kulturowych czy historycznych, ale morze…

Bandera Polska (1919-1921)

Okładka pierwszego numeru pisma z dnia 4 maja 1919 r.

Pierwszy w odrodzonej Polsce tytuł poświęcony sprawom morskim, jego premierowy numer datowany jest na maj 1919 roku, a więc wydany zaledwie pół roku po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w czasie tworzenia zrębów państwowości oraz kształtowania granic i porządku publicznego. Ukazało…